Parathormon (PTH), znany również jako hormon przytarczycowy, jest kluczowym regulatorem gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie. Znajomość jego działania jest istotna dla zrozumienia wielu procesów metabolicznych oraz chorób związanych z zaburzeniami równowagi mineralnej. Więcej na jego temat dowiesz się z tekstu poniżej.
W tym artykule
PTH i utrzymanie odpowiedniego poziomu wapnia we krwi
PTH jest produkowany przez przytarczyce, czyli cztery niewielkie gruczoły znajdujące się z tyłu tarczycy. Z kalcytoniną i witaminą D3 uczestniczy w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej.
Jego główną rolą jest utrzymanie odpowiedniego poziomu wapnia we krwi, co jest niezbędne dla wielu funkcji organizmu, w tym dla przekazywania sygnałów nerwowych, kurczenia się mięśni, krzepnięcia krwi oraz utrzymania zdrowia kości i zębów. Gdy poziom wapnia we krwi spada, przytarczyce wydzielają więcej PTH, co prowadzi do szeregu procesów mających na celu zwiększenie poziomu wapnia.
Obszary działania PTH
PTH działa na trzy główne obszary: kości, nerki i jelita. W kościach stymuluje osteoklasty, komórki odpowiedzialne za rozkład tkanki kostnej, co prowadzi do uwolnienia wapnia i fosforanów do krwi. Działa również na nerki, zwiększając reabsorpcję wapnia i zmniejszając reabsorpcję fosforanów, co także przyczynia się do zwiększenia poziomu wapnia we krwi. Dodatkowo, PTH stymuluje w nerkach przekształcanie witaminy D do jej aktywnej formy, co zwiększa absorpcję wapnia i fosforanów w jelitach.
Oprócz znanych funkcji, parathormon odgrywa również rolę w regulacji równowagi elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Jego wpływ na reabsorpcję jonów magnezu i wodorowęglanów w nerkach jest kluczowy dla utrzymania stabilnego środowiska wewnętrznego organizmu.
Zaburzenia poziomu parathormonu – niedobór i nadmiar
Zbyt wysoki lub zbyt niski poziom PTH może mieć miejsce w razie wystąpienia chorób przytarczyc, które są ważnym wskazaniem do oznaczenia stężenia parathormonu oraz zrobienia badań dodatkowych.
Wysokie stężenie parathormonu często występuje przy nadczynności przytarczyc, nowotworach tego narządu lub niewydolności nerek, związanej ze spadkiem stężenia wapnia zjonizowanego. Objawy nadczynności przytarczyc obejmują niewydolność nerek, kamice nerkową, bóle kostne, osteoporozę, wrzody żołądka, częstomocz, zmiany nastroju i zaburzenia koncentracji.
Hiperkalcemia, wywołana wzrostem PTH, negatywnie wpływa na układ krążenia, powodując nadciśnienie i zaburzenia pracy serca. Są też sytuacje, gdy wysokie stężenie PTH może być spowodowane przez nowotwory poza przytarczycami, np. guzy płuc czy piersi.
Z kolei przyczynami spadku poziomu parathormonu są urazy, zapalenia, choroby (niedoczynność, nowotwory, choroby autoimmunologiczne), usunięcie przytarczyc, radioterapia i hiperkalcemia. Symptomy to skurcze mięśni, drgawki, tężyczka, parestezje, zmęczenie, bóle kostne, bezsenność i pogorszenie samopoczucia.
Wahania poziomu PTH w organizmie człowieka
Nadmierna lub niedostateczna produkcja PTH może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych. Nadmiar PTH, znany jako hiperparatyreoidyzm, może prowadzić do osłabienia kości, kamieni nerkowych, oraz problemów z sercem i układem nerwowym. Z drugiej strony, niedobór PTH, znany jako hipoparatyreoidyzm, może powodować niedobory wapnia, co z kolei może prowadzić do drgawek, skurczów mięśni czy problemów z sercem.
PTH a inne hormony – zadbaj o całą gospodarkę hormonalną
Ważne jest, aby zwrócić uwagę na fakt, że PTH działa w ścisłym powiązaniu z innymi hormonami i procesami w organizmie. Na przykład, jego działanie jest ściśle związane z działaniem witaminy D i kalcytoniny, hormonu produkowanego przez tarczycę, który również wpływa na gospodarkę wapniową. Zrozumienie tej złożonej interakcji jest kluczowe dla diagnostyki i leczenia zaburzeń związanych z gospodarką mineralną.
Duże znaczenie dla działania naszego organizmu
Parathormon ma zatem kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego rola w regulacji poziomu wapnia jest nie tylko istotna dla zdrowia kości, ale ma też szerokie implikacje dla ogólnego stanu zdrowia. Badania nad PTH i jego funkcjami nadal dostarczają nowych informacji, które mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia i leczenia różnych stanów patologicznych.
fot. jarmoluk / Pixabay
