Złożone reakcje chemiczne zachodzące w organizmie odpowiadają za towarzyszące nam uczucia i emocje. Jednym z ważniejszych hormonów biorących udział w tych procesach jest oksytocyna. Poznaj jej najważniejsze funkcje i sprawdź, w jaki sposób jest wykorzystywana w medycynie.
W tym artykule
Czym jest oksytocyna?
Oksytocyna to hormon wytwarzany przez podwzgórze i magazynowany w przysadce mózgowej. Odpowiada za odczuwanie wielu pozytywnych emocji – to dzięki jej obecności nawiązujesz relacje i budujesz silne więzi z bliskimi. Ważnym zadaniem oksytocyny jest też regulowanie akcji porodowej. Jej ogromne ilości uwalniane są do krwi kobiety w wyniku drażnienia receptorów w drogach rodnych. Jednak to nie jedyny moment, kiedy większe ilości oksytocyny trafiają do krwi. Co ciekawe, hormon ten występuje także u mężczyzn, a jego stężenie rośnie m.in. podczas seksu.
Funkcje oksytocyny w organizmie
Oksytocyna ma bezpośredni wpływ na zachowania seksualne kobiet i mężczyzn. Pełni też bardzo ważną rolę podczas porodu – wywołuje skurcze macicy, dzięki czemu pomaga dziecku przejść przez drogi rodne matki. Z kolei w okresie poporodowym pomaga obkurczyć mięśnie i naczynia krwionośne w macicy, przez co hamuje krwawienie.
Oksytocyna jest też istotna w procesie karmienia piersią. Drażnienie sutków powoduje jej uwalnianie do krwi, dzięki czemu może wywołać skurcze mięśni gładkich w gruczole mlekowym i pobudzić wydzielanie mleka. Chociaż oksytocyna kojarzy się głównie z porodem i laktacją, jej funkcje w organizmie obejmują znacznie więcej procesów, m.in.:
- reakcję na stres – oksytocyna pomaga zmniejszyć poziom kortyzolu, czyli hormonu uwalnianego pod wpływem czynników stresowych. Dzięki temu redukuje negatywną odpowiedź organizmu na stres i sprzyja odczuwaniu bezpieczeństwa i relaksu,
- rozwój relacji społecznych – hormon ten uczestniczy w tworzeniu więzi między bliskimi sobie osobami, np. rodzicami i dziećmi czy partnerami. Jest też zaangażowana w odczuwanie zaufania, empatii czy zrozumienia wobec emocji innych ludzi,
- regulację nastroju – ponieważ oksytocyna jest uwalniania podczas pozytywnych interakcji społecznych, przyczynia się do uczucia szczęścia i satysfakcji,
- wytworzenie więzi między mamą a niemowlęciem – hormon ten uwalnia się w wyniku kontaktu fizycznego, dotyku oraz podczas karmienia piersią. Jej wyrzut podczas porodu odpowiada za silne przywiązanie, jakie mama czuje do swojej pociechy,
- produkcję testosteronu – także u mężczyzn oksytocyna odgrywa istotną rolę. Wspiera produkcję testosteronu, a także wpływa na ruchliwość plemników oraz erekcję,
- regulację ciśnienia krwi – oksytocyna rozszerza naczynia krwionośne, przez co może obniżać ciśnienie tętnicze krwi.
Zastosowanie oksytocyny w medycynie
Główne zastosowania oksytocyny obejmują okres okołoporodowy oraz laktację. Jest ona często wykorzystywana do stymulacji skurczów macicy, jeśli są one niewłaściwe lub zbyt słabe. Dzięki temu poród jest szybszy i łatwiejszy. Ponieważ oksytocyna wpływa na ośrodek bólu w mózgu, bywa stosowana do łagodzenia boleści towarzyszących rodzeniu. Ponadto wywołane przez nią skurcze macicy zwężają naczynia krwionośne, przez co zmniejsza się utrata krwi po porodzie. Oprócz tego oksytocyna stosowana jest także w:
- zaburzeniach miesiączkowych,
- leczeniu niepłodności,
- łagodzeniu niektórych problemów przewodu pokarmowego.
Jak jeszcze możemy wykorzystać oksytocynę w przyszłości?
Pozytywny wpływ oksytocyny na emocje i uczucia daje nadzieję na jej wykorzystanie w leczeniu fobii społecznych oraz zaburzeń nastroju, m.in. depresji czy lęku. Jej wpływ na organizm może też korzystnie wpływać na łagodzenie objawów związanych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Na chwilę obecną kierunki te wymagają jednak dalszych badań.
photo by Ylanite/pixabay