Angiografia nerkowa

Badanie nazywane jest również: ARTERIOGRAFIA NERKOWA, BADANIE NACZYNIOWE NEREK

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Angiografia nerkowa jest to obrazowa metoda badania unaczynienia nerek oraz otaczających je narządów z użyciem promieni rentgenowskich. Obraz naczyń i unerwionych przez nie narządów uzyskuje się poprzez podanie przez specjalny cewnik środka cieniującego (pochłaniającego silnie promieniowanie rentgenowskie) do aorty brzusznej w okolicę odejścia tętnic nerkowych lub w sposób bezpośredni do jednej z tętnic nerkowych (angiografia celowana). Szczegółowe informacje dotyczące zasady badania zostały opisane w rozdziale „Badania obrazowe wielonarządowe”. Środek kontrastowy podany do układu tętniczego ulega stopniowemu wydalaniu do dróg moczowych i dzięki temu, w końcowej części badania, można przejść do fazy urograficznej (patrz urografia).

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Badanie to umożliwia ocenę stanu unaczynienia nerek. Dotyczy to zarówno głównych pni tętnicy nerkowej, jak też naczyń wewnątrznerkowych. W przypadku stwierdzenia zwężenia tętnicy nerkowej, angiografia pozwala ocenić poziom oraz stopień przewężenia światła naczynia lub naczyń. Przy jej pomocy można także wykryć obecność unaczynionych tworów wewnątrz nerki lub też w jej bezpośrednim sąsiedztwie (np. guzów), bądź obszarów pozbawionych unaczynienia (np. zawał nerki). Niekiedy w trakcie przeprowadzania badania angiograficznego przez założony cewnik można pobierać próbki krwi do badania (np. dla oznaczenia aktywności substancji hormonalnej produkowanej w nerkach – reniny). Jak wspomniano powyżej, angiografia może dotyczyć unaczynienia obu nerek lub może być badaniem wybiórczym, bezpośrednim (angiografia celowana).

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

• Nadciśnienie tętnicze.
• Zwężenie tętnicy nerkowej.
• Anomalie naczyniowe dotyczące układu moczowego (naczyniaki i naczynia dodatkowe).
• Guzy nerki i nadnerczy.
• Gruźlica nerki.
• Zator tętnicy nerkowej.
• Urazy nerek.
• Ocena unaczynienia nerki przeszczepionej.
• Inne (np. krwiomocz nieznanego pochodzenia).

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Wieczorem w dniu poprzedzającym badanie powinno się doprowadzić do wypróżnienia (jeśli to konieczne to przy pomocy lewatywy). Badanie powinno być wykonane u pacjentów pozostających na czczo. Są to niezbędne warunki dla uzyskania lepszego obrazu ponieważ w innym przypadku nerki i drogi moczowe mogą być przesłonięte przez gazy lub kał zalegający w jelitach. U pacjentów odwodnionych podaje się dodatkowe ilości płynów w postaci wlewów dożylnych w przeddzień lub w dniu badania. U osób wykazujących skłonności do uczuleń badanie wykonuje się pod osłoną leków przeciwuczuleniowych oraz często w obecności anestezjologa. Przed przystąpieniem do wykonania badania konieczne jest także wygolenie pachwiny. Patrz dodatkowo „Sposób przygotowania do znieczulenia” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.

Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Przy badaniu dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Lekarz prowadzący określa zakres koniecznych badań dodatkowych zwłaszcza oceniających wydolność krążenia oraz funkcje nerek. Konieczne jest wykonanie badania stężenia kreatyniny w surowicy. Ze względu na możliwość krwawienia w trakcie lub po badaniu celowe jest także wykonanie podstawowych wskaźników układu krzepnięcia. Wyniki tych badań powinny być przedstawione lekarzowi wykonującemu badanie.

OPIS BADANIA

Pacjent do badania układa się w pozycji na wznak. Skóra w okolicy pachwiny okładana jest jałowymi serwetami, a następnie odkażana. Miejsce wprowadzenia cewnika jest nakłuwane kilkakrotnie w celu wprowadzenia środka do znieczulenia miejscowego (np. lignokaina). Po zlokalizowaniu tętnicy udowej jest ona nakłuwana specjalną igłą, przez którą wprowadzony jest cewnik naczyniowy wykonany ze specjalnego materiału dającego możliwość prześledzenia jego położenia na monitorze aparatu (tzw. metoda Seldingera). Cewnik wprowadzony zostaje do aorty brzusznej w okolicę odejścia tętnic nerkowych lub też bezpośrednio do jednej z tętnic. Następnie cewnik zostaje połączony z przewodem prowadzącym do automatycznej strzykawki wypełnionej środkiem kontrastującym (np. uropolina). Lekarz wykonujący badanie po upewnieniu się o prawidłowym położeniu cewnika podaje ze strzykawki automatycznej odpowiednią ilość kontrastu. Po zakończeniu badania lekarz usuwa cewnik z tętnicy i zakłada opatrunek uciskowy na miejsce wkłucia.
Patrz dodatkowo „Opis metod znieczulenia” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu z dołączonymi niekiedy kliszami rentgenowskimi.

CZAS

Badanie trwa zwykle kilkadziesiąt minut

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE

Przed badaniem

• Nadwrażliwość na leki używane do znieczulenia miejscowego lub środki kontrastowe.
• Skłonność do uczuleń.
• Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna).
• Aktualnie przyjmowane leki.
• Ciąża.

W czasie badania

• Wszelkie nagłe dolegliwości (np. duszność, świąd skóry).

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?

Zgodnie z zaleceniami podanymi przez lekarza. Nie należy wstawać, bądź zdejmować opatrunku uciskowego bez porozumienia z lekarzem prowadzącym.
Patrz dodatkowo „Jak należy zachowywać się po znieczuleniu?” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Wystąpienie krwiaka w miejscu wprowadzenia cewnika. Odczyn uczuleniowy po środkach kontrastowych.
Patrz dodatkowo „Możliwe powikłania po znieczuleniu” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.
Jeśli istnieje taka potrzeba, badanie może być powtarzane. Wykonywane jest u pacjenta w każdym wieku. Nie może być wykonywane u kobiet będących w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia.

Opracowano na podstawie:
prof. dr hab. med. Bolesław Rutkowski
Angiografia nerkowa
„Encyklopedia Badań Medycznych”
Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996