Zdrowie psychiczne w pracy – jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?

Rynek pracy stawia dziś przed pracownikami coraz wyższe wymagania, które często prowadzą do przeciążenia i stresu. Dbanie o zdrowie psychiczne w miejscu pracy, aby zapobiegać wypaleniu zawodowemu, zyskuje na znaczeniu. Aby mu zapobiec, niezbędne jest podejście wieloaspektowe, skupiające się zarówno na indywidualnych działaniach pracownika, jak i systemowych rozwiązaniach w organizacji.

Co to jest wypalenie zawodowe? 

Wypalenie zawodowe to stan fizycznego, emocjonalnego i psychicznego wyczerpania, które jest spowodowane długotrwałym stresem lub frustracją związaną z pracą. Charakteryzuje się obniżeniem motywacji, poczuciem zmniejszonej efektywności oraz utratą sensu w wykonywanych zadaniach. Osoby doświadczające wypalenia zawodowego mogą czuć się przytłoczone, cynicznie podchodzić do swoich obowiązków lub mieć trudności z koncentracją. 

Skutki wypalenia zawodowego

Skutki wypalenia zawodowego nie ograniczają się tylko do sfery zawodowej; mogą również negatywnie wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne, relacje międzyludzkie oraz ogólne poczucie szczęścia. Wypalenie zawodowe nie tylko obniża jakość życia osoby dotkniętej tym stanem, ale również może prowadzić do spadku produktywności, większej liczby błędów w pracy oraz zwiększonej absencji, co wpływa zarówno na pracownika, jak i całą organizację.

Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?

• Umiejętność walki ze stresem. Pierwszym krokiem w zapobieganiu wypaleniu zawodowemu jest rozwijanie samoświadomości i umiejętności radzenia sobie ze stresem. Pracownicy powinni być zachęcani do identyfikowania własnych granic i sygnałów ostrzegawczych, które wskazują na nadmierne obciążenie pracą. Regularne przerwy, techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe, oraz zdrowe nawyki życiowe mogą znacznie zmniejszyć poziom stresu.
• Dobre relacje w pracy. Kolejny aspekt to budowanie pozytywnych relacji w miejscu pracy. Wsparcie ze strony kolegów i przełożonych może znacząco przyczynić się do zmniejszenia poczucia izolacji i przeciążenia. Organizacje powinny promować kulturę otwartości i współpracy, gdzie pracownicy czują się swobodnie, wyrażając swoje opinie i dzieląc się obawami. Programy mentoringowe i coachingowe mogą również odegrać kluczową rolę w budowaniu zespołu wspierającego się nawzajem.
• Zadbaj o relacje z bliskimi – stwórz sieć wsparcia. Posiadanie solidnej sieci wsparcia działa jak amortyzator w sytuacjach stresowych. Osoby doświadczające wypalenia zawodowego często wycofują się, unikając kontaktów, co nie jest korzystną strategią. Interakcje z innymi, szczególnie w trudnych chwilach, pełnią rolę naturalnego lekarstwa na stres. Dzieląc się swoimi przeżyciami z osobami, które nas rozumieją i okazują empatię, możemy skutecznie redukować stres emocjonalny.
• Unikaj pułapki perfekcjonizmu. Ustawianie dla siebie nadmiernie wysokich standardów i nieustanne dążenie do perfekcji, przy jednoczesnej obsesji na punkcie detali, może wydawać się cechami pożądanymi w pracowniku. Jednakże, osoby perfekcyjne często wierzą, że zawsze można zrobić coś lepiej, traktując każdy, nawet najmniejszy błąd, jako porażkę. Ustawiają sobie poprzeczkę tak wysoko, że często staje się ona nieosiągalna.

Takie nastawienie może prowadzić do wielu negatywnych skutków, w tym stałego poczucia presji, niezadowolenia z własnych osiągnięć, chronicznego stresu, lęku, depresyjności i ogólnego wyczerpania. Zamiast trzymać się nieosiągalnych ideałów, ważne jest, by stawiać sobie realistyczne, osiągalne cele, które pomogą unikać pułapek perfekcjonizmu i chronić zdrowie psychiczne.

Ważne jest, aby osoba, z którą się komunikujesz, nie skupiała się wyłącznie na dawaniu rad czy znajdowaniu natychmiastowych rozwiązań, lecz była obecna, wsłuchiwała się i wspierała bez oceniania. Regularne pielęgnowanie relacji z osobami, które są dla Ciebie ważne i pozytywne, przyniesie korzyści w zapobieganiu wypaleniu zawodowemu.

• Zarządzanie czasem i organizacja pracy. Bardzo ważna jest też elastyczność w organizacji pracy. Dostosowanie godzin pracy, możliwość pracy zdalnej czy hybrydowej, a także zapewnienie pracownikom autonomii w podejmowaniu decyzji dotyczących ich zadań, mogą znacząco wpłynąć na redukcję stresu zawodowego. Firmy, które oferują elastyczne rozwiązania pracy, nie tylko pomagają w zapobieganiu wypaleniu zawodowemu, ale również zwiększają zaangażowanie i produktywność swoich pracowników.
• System wsparcia w firmie. Odgrywa on kluczową rolę. Dostępność programów wsparcia psychologicznego, szkolenia menedżerów w zakresie rozpoznawania oznak wypalenia zawodowego oraz tworzenie przestrzeni do rozmów o zdrowiu psychicznym, to elementy, które powinny stać się standardem w każdej nowoczesnej firmie. Inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników przekłada się bezpośrednio na dobrostan całej organizacji.

Zapobieganie wypaleniu zawodowemu wymaga zaangażowania zarówno ze strony pracowników, jak i pracodawców. Wspólne działania, mające na celu promowanie zdrowia psychicznego i budowanie wsparcia w miejscu pracy, są kluczowe dla tworzenia zdrowego i produktywnego środowiska zawodowego.

fot. Andrea Piacquadio/pexels