Prawidłowy dobór sprzętu RTG jest jedną z najbardziej problematycznych kwestii podczas wyposażania gabinetów stomatologicznych. Ilość czynników, które należy przewidzieć, określają bowiem nie tylko nasze indywidualne potrzeby, ale także restrykcyjne wymagania przepisów. Podpowiadamy, jakimi parametrami należy się kierować, dokonując zakupu urządzeń rentgenowskich.
W tym artykule
Sprzęt RTG do gabinetu stomatologii – podstawowe wymagania
Wymagania stawiane przed gabinetami stomatologicznego wyposażonymi w sprzęt RTG, określa Rozporządzenie do Prawa atomowego z dn. 20 września 2021. Zgodnie z nim aparaty rentgenowskie można stosować wyłącznie w pomieszczeniach o wielkości co najmniej 9 m2 i wysokości 2,5 m. W wyjątkowych wypadkach dopuszcza się również wysokość 2,2 m, jednak przy dwukrotnym skróceniu czasu pracy urządzenia, emitującego promieniowanie.
Zgodnie z przepisami maksymalna dawka, otrzymywana przez osoby pracujące w gabinecie rentgenowskim, nie może przekroczyć 6 mSv/ rok, a w pomieszczeniach pracowni rentgenowskiej poza gabinetem – 3 mSv/ rok. Wymaga się ponadto bezwzględnego stosowania parawanów i środków ochrony indywidualnej pracowników w formie fartuchów, rękawic, kołnierzy z gumy ołowiowej, okularów, gogli lub masek.
Gabinet stomatologiczny, w którym ma pracować aparat RTG, musi posiadać odpowiednie zabezpieczenie ścian przed promieniowaniem jonizującym w formie ekranów ochronnych: płyty ołowianej o grubości 0,1 mm lub płyty stalowej 1 mm. Wszystkie osłony stałe muszą być zamontowane zgodnie z profesjonalnym projektem.
Jak dobrać aparat RTG do gabinetu stomatologicznego?
Obecnie w ofertach producentów występuje co najmniej kilka rodzajów sprzętu RTG do zastosowań stomatologicznych. Podstawowy podział dzieli je na:
- aparaty wewnątrzustne,
- aparaty panoramiczne i cefalomeryczne,
- tomografy CBCT.
Stając przed koniecznością zakupu odpowiedniego rozwiązania, zwróć uwagę przede wszystkim na zakres zabiegów i badań wykonywanych w twoim gabinecie. Nie mniej istotne będą możliwości montażu – aparaty RTG pozwalają na montaż ścienny, poprzez przymocowanie do unitu bądź z wózkiem jezdnym. Uwzględnić należy ponadto wielkość gabinetu oraz liczbę stanowisk roboczych.
Sprawdź ofertę sprzętu RTG dla stomatologii – https://biomedix.pl/radiologia
Wybór sprzętu RTG do gabinetu stomatologicznego – aspekty techniczne
Istnieje długa lista parametrów technicznych, które należy uwzględnić w trakcie doboru aparatu do zastosowań stomatologicznych. Na potrzeby naszego krótkiego poradnika ograniczymy się do przybliżenia najważniejszych spośród nich.
Podstawową kwestię stanowi wybór aparatu z konkretnym rodzajem przetwornika. Wyróżnia się generatory AC, w których napięcie zasilające lampę rentgenowską narasta i opada sinusoidalnie oraz generatory DC, które utrzymują zadaną wartość do końca ekspozycji. Lepszą skutecznością i dokładnością wykazują się drugie spośród nich, jednak będą też znacznie droższe. Do ich nieocenionych zalet zaliczymy jednak między innymi bardzo niską dawkę promieniowania, potrzebną do wykonania zdjęcia.
Nie mniej ważne będzie napięcie i prąd lampy rentgenowskiej – zgodnie z obowiązującym prawem atomowym w gabinetach stomatologicznych można stosować wyłącznie aparaty działające w zakresie 50-70 kV. Należy pamiętać, że wyższe napięcie pozwoli nam uzyskać większą skalę szarości, a co za tym idzie – lepszą widoczność. Natężenie prądu mieści się z kolei w wartościach od 2 do 8 mA, przy czym do zdjęć wywoływanych dla kliszy wykorzystuje się zwykle wartość 8 mA, a w radiologii cyfrowej – 4 mA. Nowoczesne aparaty posiadają na swym pokładzie lampy, pozwalające na regulację obu parametrów.
Ognisko lampy to następny ważny parametr wpływający na jakość otrzymanych zdjęć. Jego wartość mieści się zwykle w granicach od 0,4 mm do 0,8 mm, przy czym niższa wartość przełoży się na mniejszą ilość cieni. Odległość między ogniskiem a powierzchnią ciała pacjenta powinna wynosić:
- < 10 cm – dla aparatów wewnątrzustnych ≤ 60 kV,
- < 20 cm – dla aparatów wewnątrzustnych < 60 kV,
- < 15 cm – dla aparatów panoramicznych.
Czas ekspozycji niezbędny do uzyskania prawidłowego zdjęcia wynosi zwykle od 0,01 s do 3,2 s i zależy m.in. od czułości kliszy, rodzaju zdjęcia i konkretnego zęba, grubości skóry policzka oraz długości tubusu, mieszczącej się w granicach 20-30 cm. W dłuższych spośród nich wiązka promieniowania pierwotnego jest bardziej skupiona, jednak wymaga wyższej dawki, z kolei krótszych powoduje większą rozbieżność promieniowania. By uzyskać jak najlepszą jakość zdjęcia, ognisko powinno być możliwie jak najdalej, co wymusza na nas stosowanie dłuższych tubusów.
Aparat RTG cyfrowy czy analogowy?
W większości nowoczesnych gabinetów stomatologicznych spotkamy się z cyfrowym sprzętem RTG. O ile jest to rozwiązanie droższe niż w przypadku standardowych modeli, tak szybko odwdzięcza się lekarzowi i pacjentowi bardzo krótkim czasem badania oraz niezrównaną dokładnością. Cyfrowe aparaty RTG pozwalają na zapis zdjęć w pamięci komputera poprzez specjalne czujniki CCD lub CMOS bądź na płytkach fosforowych. Zaawansowane oprogramowanie, w które wyposażone są dzisiejsze urządzenia cyfrowe cechuje się bardzo prostą obsługą i zaawansowanymi opcjami edycji, pozwalającymi dostrzec wszystkie niezbędne szczegóły anatomiczne tkanek.
Materiał zewnętrzny (WP)