W tym artykule
TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA
Badanie polega na wykrywaniu i różnicowaniu grzyba w podejrzanej o grzybicę zmianie chorobowej. Badanie składa się z dwóch etapów: badania bezpośredniego i posiewu. W badaniu bezpośrednim pod mikroskopem ogląda się pobraną tkankę, poddaną jedynie wstępnemu trawieniu roztworem silnego ługu. Charakterystyczny dla poszczególnego gatunku wygląd i układ zewnętrzny lub wewnętrzny zarodników grzyba pozwala na rozpoznanie grzybicy. Posiew jest badaniem uzupełniającym. Polega na namnożeniu grzyba na sztucznym podłożu w formie typowych dla poszczególnych gatunków kolonii. Niekiedy oglądanie gołym okiem kolonii grzyba uzupełnia się o badanie mikroskopowe posiewu.
CZEMU SŁUŻY BADANIE?
Z uwagi na to, że grzybica może być wywołana na naszych terenach przez różne grzyby: dermatofity, drożdżaki i pleśniowce, a ponadto w innych krajach przez grzyby tropikalne, badanie mikroskopowe ma na celu nie tylko stwierdzenie obecności grzyba chorobotwórczego, ale również określenie jego gatunku.
WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA
- Podejrzenie grzybiczej etiologii (przyczyny) zmiany chorobowej.
- Określenie gatunku grzyba chorobotwórczego.
Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA
Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań. Należy pamiętać,, że uprzednie leczenie jakimikolwiek (nie tylko przeciwgrzybiczymi) maściami kremami płynami czy stosowanie leków ogólnych (tabletki) może wpłynąć na zafałszowanie wyniku. Dlatego też do badania mikologicznego należy zgłosić się przed rozpoczęciem leczenia lub dopiero w dwa tygodnie po zaprzestaniu leczenia. W dniu badania nie należy myć miejsca zmienionego chorobowo.
OPIS BADANIA
Grzybica może zajmować naskórek, włosy, paznokcie, błony śluzowe i tkankę podskórną, dlatego też do badania pobiera się materiał z tkanek podejrzanych o zakażenie grzybicze. W przypadku grzybic naskórkowych pobierane są łuski lub pokrywy pęcherzyków ze zmian chorobowych np. na stopach. Czynność ta jest niebolesna, wykonana poprzez zdrapywanie wybranego do badania miejsca tępoostrym narzędziem np. tępym skalpelem. Niekiedy wyrywane są włosy z ogniska zmienionego chorobowo. Badany materiał (łuski, włosy) można oglądać bezpośrednio pod mikroskopem po wytrawieniu keratyny w 30% roztworze wodorotlenku potasu (KOH). Resztę materiału (łusek) posiewa się na specjalnym sztucznym podłożu (najczęściej Sabourauda) wyczekując do kilku tygodni na wzrost grzybów. Z błon śluzowych jamy ustnej, cewki, żołędzi, napletka, pochwy czy szyjki macicy oraz ze zmian występujących w fałdach skórnych – w przypadku podejrzenia zakażenia drożdżakowego – pobiera się materiał przy pomocy jałowego opalonego drucika zakończonego okrągłą pętlą z oczkiem, czyli tzw. ezą. W przypadku wykonania tylko oceny bezpośredniej pod mikroskopem, wynik badania można uzyskać po kilkunastu minutach. Wynik posiewu uzyskuje się po 10 dniach do 6 tygodni.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu.
Badanie trwa kilka minut
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
Przed badaniem
- Przebyte i aktualnie występujące choroby.
- Ostatnio stosowane leki (maści, kremy, leki doustne).
JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?
Nie ma specjalnych zaleceń. W przypadku uzyskania wyniku ujemnego tzn. niestwierdzenia grzyba, gdy obraz kliniczny silnie sugeruje etiologię grzybiczą zmiany chorobowej, badanie należy powtórzyć przynajmniej trzykrotnie.
MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU
Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych.
Opracowano na podstawie:
prof. dr hab. med. Waldemar Placek
Badanie mikologiczne w dermatologii
„Encyklopedia Badań Medycznych”
Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996