Kalcytonina to hormon o kluczowym znaczeniu dla równowagi mineralnej organizmu, który odgrywa zasadniczą rolę w regulacji poziomu wapnia i fosforanów we krwi. Jest syntetyzowana głównie w komórkach C tarczycy. Znaczenie kalcytoniny w procesie homeostazy mineralnej jest szczególnie widoczne w kontekście zdrowia kości i profilaktyki osteoporozy.
W tym artykule
Kalcytonina – marker nowotworowy
Kalcytonina jest peptydowym hormonem, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia kości i regulacji poziomu wapnia w organizmie. Wydzielana jest przez komórki C tarczycy w odpowiedzi na wysoki poziom wapnia we krwi. Działanie tego hormonu jest przeciwstawne do działania parathormonu, który zwiększa jego poziom.
Kalcytonina odpowiada za regulowanie gospodarki węglanowej i fosforanowej w organizmie. Badanie jej poziomu w organizmie człowieka wykonuje się zwykle w trakcie diagnostyki i monitorowania nowotworu tarczycy. Diagnostycy ustalili, że kalcytonina jest markerem nowotworowym w razie podejrzenia chorób komórek tarczycy, bo mają one zdolność do wydzielania dużej ilości tego hormonu. To czuły marker nowotworowy w przypadku złośliwych nowotworów z komórek tarczycy.
Wskazania do badania poziomu CT i prawidłowy wynik stężenia kalcytoniny
Uznany za normatywny poziom tego hormonu w orgazmie zależy od różnych czynników, m.in. od płci i wieku. Badanie kalcytoniny zaleca się głównie osobom z podejrzeniem raka rdzeniastego tarczycy, po operacji tego nowotworu, przy guzkach na szyi o nieznanym pochodzeniu, w rodzinach z historią tego raka, oraz u osób z problemami wapnia i fosforu czy nadczynnością przytarczyc.
Jest też ono pomocne w monitorowaniu leczenia innych neuroendokrynnych nowotworów, jak rakowiaki czy drobnokomórkowy rak płuc, gdzie może wskazywać na paraneoplastyczny zespół. Może być również zlecane przy niespecyficznych objawach, takich jak trudności w oddychaniu i przełykaniu, ból i obrzęk szyi i gardła, zmiana głosu, obrzęk węzłów chłonnych, czy przewlekły kaszel. Wykonanie badania poziomu kalcytoniny zaleca się na czczo. Krew pobiera się ze zgięcia łokciowego.
Normy i interpretacja wyników badania CT
Zakres normalnych wartości kalcytoniny wynosi 8,3-22,0 pmol/L (30-80 pg/mL). U zdrowych osób, poziom ten jest stabilny i niezależny od płci, choć wyższe wartości mogą występować u niemowląt, osób z nadwagą, kobiet w ciąży i laktacji oraz niższe u kobiet po menopauzie.
Podwyższony poziom kalcytoniny może wskazywać na rdzeniasty rak tarczycy, ale wymaga potwierdzenia przez USG i biopsję. Może również rosnąć w przypadku przewlekłej niewydolności nerek, nadczynności przytarczyc, białaczki, raka piersi, drobnokomórkowego raka płuc, rzadszych schorzeń jak zespół mieloproliferacyjny, zespół Zollingera-Ellisona, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, a także z przedawkowaniem witaminy D3 lub przewlekłym alkoholizmem.
Jak działa kalcytonina?
Mechanizm działania kalcytoniny rozpoczyna się od jej wiązania z określonymi receptorami na powierzchni komórek kości i nerek. W kościach kalcytonina hamuje aktywność osteoklastów – komórek odpowiedzialnych za rozkład tkanki kostnej, co prowadzi do zmniejszenia uwalniania wapnia do krwi. Tym samym hormon ten wspomaga utrzymanie mocnych i zdrowych kości, co jest istotne w profilaktyce osteoporozy. Kalcytonina wspiera także procesy anaboliczne w tkance kostnej, stymulując działanie osteoblastów, które są odpowiedzialne za tworzenie nowej tkanki kostnej.
W nerkach kalcytonina wpływa na zmniejszenie reabsorpcji wapnia i fosforanów, co prowadzi do ich zwiększonej eliminacji z moczem. Ten mechanizm pomaga w utrzymaniu odpowiedniego stężenia tych minerałów we krwi, zapobiegając hiperkalcemii – stanowi, w którym poziom wapnia we krwi jest zbyt wysoki. Co więcej, kalcytonina zmniejsza aktywność enzymów biorących udział w tworzeniu witaminy D w nerkach, co wpływa na zmniejszenie wchłaniania wapnia w jelitach.
Kalcytonina i jej rola w leczeniu wybranych chorób
Kalcytonina wykorzystywana jest także terapeutycznie w leczeniu niektórych chorób. W osteoporozie, gdzie dochodzi do osłabienia struktury kostnej, stosowanie syntetycznej kalcytoniny pomaga w hamowaniu procesów destrukcyjnych w kościach. Hormon ten znajduje również zastosowanie w leczeniu hiperkalcemii różnego pochodzenia, w tym w hiperkalcemii wywołanej nowotworami.
Oprócz swojej podstawowej roli w metabolizmie mineralnym, kalcytonina wykazuje także działanie przeciwbólowe. Zaobserwowano, że jej stosowanie może przynosić ulgę w bólu kości spowodowanym przez różne choroby, w tym nowotwory kości oraz osteoporozę. Mechanizm tego działania nie jest jeszcze w pełni zrozumiały, ale sugeruje się, że może to być związane z wpływem kalcytoniny na centralny system nerwowy.
fot. cuncon / Pixabay
