W tym artykule
TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA
Badanie polega na pobraniu materiału biologicznego z miejsc zmienionych chorobowo na skórze poprzez: wymaz (z dna pęcherza), rozmaz (z zaaspirowanej zawartości pęcherza, wydzieliny) lub odciśnięcie na szkiełku podstawowym (strzępka tkanki, treści owrzodzenia, materiału zaaspirowanego w igle), a następnie oglądaniu – po specjalnym wybarwieniu – pod mikroskopem. Niekiedy, do badań cytologicznych pobiera się materiał z pęcherza wywołanego sztucznie metodą zassania lub nałożenia na skórę płatka z kantarydyną. Specjalnym rodzajem badania cytologicznego jest test okienka skórnego, polegający na przyłożeniu szkiełka nakrywkowego do wytworzonej sztucznie nadżerki i ocenie wysięku komórkowego.
CZEMU SŁUŻY BADANIE?
Badanie to pozwala w sposób nieinwazyjny na ocenę wyglądu komórek znajdujących się w pobranym materiale. Bierze się pod uwagę obecność komórek patologicznych oraz nieprawidłowy stosunek ilościowy komórek fizjologicznie występujących lub pojawienie się komórek fizjologicznie nie występujących w skórze.
WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA
- Choroby pęcherzowe (pęcherzyca, choroba Dhringa).
- Choroby wirusowe (opryszczka, półpasiec).
- Promienica.
- Złośliwe rozrosty limforetikularne.
- Owrzodzenia nowotworowe (czerniak, rak kolczystokomórkowy).
- Mononukleoza zakaźna.
- Zaburzenia immunologiczne i choroby alergiczne (materiał do badania pobierany jest ze sztucznie wywołanego pęcherza lub nadżerki).
Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza
BADANIA POPRZEDZAJĄCE
Zwykle wykonuje się w tym samym czasie biopsję w celu wykonania badania histopatologicznego lub immunologicznego.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA
Nie ma specjalnych zaleceń.
OPIS BADANIA
Pacjent pokazuje zmianę chorobową, z której ma być pobrany materiał do badania. Następnie miejsce to jest odkażane przy użyciu 70% spirytusu z dodatkiem 0,5% chlorheksydyny, tak aby nie uszkodzić pokrywy pęcherza. Z pęcherza nieuszkodzonego aspiruje się strzykawką z igłą jego zawartość, z pęcherza uszkodzonego pobiera się materiał pocierając jego dno ezą (cienkim jałowym drucikiem zakończonym okrągłą pętlą z oczkiem). W przypadku owrzodzenia nowotworowego, szkiełko podstawowe przykłada się bezpośrednio do miejsca owrzodzenia, tak aby na szkiełku pozostał wyraźny ślad („odcisk”). Badanie nie wymaga znieczulenia. W przypadkach kiedy – celem pobrania materiału – wywoływany jest sztucznie pęcherz metodą zassania, do skóry (zwykle ręki) przymocowuje się na kilkadziesiąt minut płytkę z okrągłymi wyżłobieniami, która połączona jest z pompą ssącą. Innym sposobem wywoływania sztucznie pęcherza jest naklejenie na skórę na kilkadziesiąt minut płatka z kantarydyną.
Pobrany materiał do badania jest specjalnie wybarwiany (najczęściej metodą May-Grunwalda-Giemy) i oglądany pod mikroskopem świetlnym.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu po kilkunastu minutach
- w przypadku badania zawartości pęcherza – lub po kilku dniach
- w przypadku badania odcisku z owrzodzenia nowotworowego.
Badanie trwa od kilku do kilkudziesięciu minut
INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
Przed badaniem
- Wszelkie zmiany chorobowe na skórze.
- Aktualnie przyjmowane leki.
W czasie badania
- Wszelkie nagłe dolegliwości (np. ból, osłabienie).
JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?
Należy chronić zmianę chorobową przed zakażeniem – lekarz powinien poinformować, czy stosować antybiotyki w aerozolu (przekazać stosowną receptę), czy wodne roztwory barwników np. gencjany.
MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU
Brak praktycznie powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych.
