Laparoskopia

Badanie nazywane jest również: COELIOSKOPIA, ORGANOSKOPIA, PERITONEOSKOPIA

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Badanie polega na wziernikowaniu jamy otrzewnej przy pomocy laparoskopu. Żeby stworzyć do tego warunki, musi powstać w jamie otrzewnej przestrzeń umożliwiająca obserwację. W tym celu przez powłoki brzuszne wprowadza się igłę odmową, za pomocą której zostaje wpompowane powietrze. Potem powłoki przebija się specjalnym ostro zakończonym narzędziem tzw. troakarem, przez który następnie zostaje wprowadzony właściwy laparoskop (Ryc.2-16). Światło jest doprowadzone ze źródła przez przewód światłowodowy.

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Badanie umożliwia makroskopową ocenę otrzewnej, wątroby, części pęcherzyka żółciowego, śledziony, narządów rodnych, przepony i innych narządów położonych wewnątrzotrzewnowo. Służy również do pobierania materiału biopsyjnego do badania mikroskopowego. Wykorzystane może być do zabiegów terapeutycznych (laparoskopowego usunięcia pęcherzyka żółciowego, rozbicia złogów pęcherzyka żółciowego głowicą laserową, tamowania krwawienia) lub zabiegów diagnostycznych (cholangiografii, cholecystografii, pomiaru ciśnienia śledzionowo – wrotnego).

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

• Choroby wątroby (m.in. zmiany ogniskowe, aby wykonać biopsję celowaną).
• Wodobrzusze niejasnego pochodzenia.
• Choroby śledziony.
• Potrzeba uwolnienia zrostów w jamie otrzewnej.

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza w warunkach szpitalnych

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Zwykle laparoskopia jest jednym z ostatnich wykonywanych badań. Zależnie od choroby bywa poprzedzona różnymi innymi badaniami dodatkowymi. Przed laparoskopią (niezależnie od wskazania) pacjent powinien mieć oznaczoną grupę krwi, zbadany układ krzepnięcia krwi i wykonane badanie EKG.
Patrz dodatkowo „Badania poprzedzające znieczulenie” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Dzień przed zabiegiem pacjent przyjmuje dietę lekkostrawną (głównie posiłki płynne). W przypadku owłosienia skóry brzucha, należy powłoki brzuszne ogolić.
Patrz dodatkowo „Sposób przygotowania do znieczulenia” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.
Badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym

OPIS BADANIA

Podczas badania pacjent leży na plecach i jest przykryty jałowymi serwetami z nieosłoniętymi powłokami brzusznymi, które chwilę wcześniej zostały zdezynfekowane (np. benzyną i jodyną). Pierwszy etap badania – wytworzenie odmy otrzewnej – badający rozpoczyna od wprowadzenia igły odmowej (1/2 do 1/3 górnej linii łączącej pępek z kolcem biodrowym większym). Następnie badający wpompowuje do jamy otrzewnej gaz (powietrze lub dwutlenek węgla) w ilości od 3 do 5 litrów. Wytworzona odma otrzewnowa stwarza bezpieczne warunki do wprowadzenia troakaru. Czynność ta rozpoczyna następny etap zabiegu, czyli właściwą laparoskopię. Do tego celu, badający nacina skórę skalpelem na długość około 1 cm (około 2 cm od pępka). W tym miejscu wprowadza się trokar, następnie usuwa mandryn (metalową zatyczkę zapewniającą drożność troakara) i wsuwa się właściwy laparoskop (Ryc.2-16). Po zakończeniu oglądania przestrzeni jamy otrzewnej badający wysuwa laparoskop, wypuszcza przez troakar wpompowany wcześniej gaz, wyjmuje troakar i zaszywa powłoki brzuszne.
Patrz dodatkowo „Opis metod znieczulenia” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu.

CZAS

Badanie trwa kilkadziesiąt minut

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE

Przed badaniem

• Przebycie zawału serca w ciągu ostatnich 4 miesięcy lub nasilenie dolegliwości wieńcowych w ostatnim czasie.
• Duszność spoczynkowa lub po niewielkich wysiłkach.
• Nadciśnienie tętnicze.
• Ciąża.
• Krwawienie miesięczne.
• Przebyte operacje na jamie brzusznej.
• Odwrotne ułożenie trzewi.
• Stwierdzenie przepukliny rozworu przełykowego.
• Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna).
• Gorączka.
• Silny kaszel.
• Uczulenie na leki.
• Jaskra.

W czasie badania

• Wszelkie nagłe dolegliwości (np. ból).

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?

Pacjent po badaniu pozostaje przez 24 godziny w łóżku.
Patrz dodatkowo „Jak należy zachowywać się po znieczuleniu?” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Badanie jest połączone z ryzykiem powikłań (np. odmą podskórną, śródpiersiową, opłucnową, zatorem powietrznym, krwawieniem z miejsca wkłucia lub pobrania wycinków, żółciowym zapaleniem otrzewnej i oraz powikłaniami ze strony układu krążenia).
Patrz dodatkowo „Możliwe powikłania po znieczuleniu” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.
Jeśli zajdzie taka potrzeba, badanie może być powtarzane. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku. Nie może być wykonywane u kobiet w ciąży powyżej 3 miesiąca i w okresie krwawienia miesiączkowego.

Opracowano na podstawie:
lek. med. Mariusz Madaliński
Laparoskopia
„Encyklopedia Badań Medycznych”
Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996