RAK JELITA GRUBEGO – ZACHOROWALNOŚĆ I LECZENIE
Zachorowalność na raka jelita grubego systematycznie wzrasta. Dotyczy to zarówno kobiet jak i mężczyzn. Opublikowane dane epidemiologiczne za rok 1996 podają 5422 nowe zachorowania u mężczyzn (2732 – okrężnica, 2690 – odbytnica) oraz 3761 u kobiet (2033 – odbytnica, 1728 – okrężnica). Stale utrzymuje się tendencja wzrostowa zachorowań, wynosząca około 3,5% rocznie u mężczyzn i około 2,5% u kobiet. Zachorowalność jest ściśle związana z wiekiem i rośnie wraz z nim. Dotyczy głównie mężczyzn powyżej 35 r.ż. i kobiet powyżej 45 r.ż.
Problemem związanym leczeniem nowotworów, w tym i z rakiem jelita grubego jest wczesne wykrycie zmiany nowotworowej, dające szansę na wyleczenie. Niestety, objawy kliniczne raka jelita grubego, zwłaszcza okrężnicy, są często niecharakterystyczne i przez to brane za objawy innych chorób jelita grubego. Ich lekceważenie wcale nie bywa tak rzadkie zarówno przez społeczeństwo jak i, niestety, przez wielu lekarzy. Najprostsze badanie, jakim jest ocena odbytnicy palcem (tzw. badanie per rectum) nadal jest rzadkością w gabinetach medycznych. Nie jest to jednak tylko wina lekarzy. Nastawienie części społeczeństwa do tego typu badań jest, najoględniej mówiąc, niechętne. A przecież aż 50% raków odbytnicy (co stanowi 30% wszystkich raków jelita grubego) może być wykryte tym badaniem. Powinno ono być wykonywane u wszystkich powyżej 50 r.ż., a jest wymogiem w przypadku wystąpienia objawów sugerujących patologię tej części przewodu pokarmowego.
Leczenie zaawansowanego raka jelita grubego jest trudne i często obarczone niepowodzeniem. W Polsce wyleczalność tego nowotworu jest aż o połowę niższa niż w krajach, gdzie istnieje większe zrozumienie problematyki nowotworów jelita grubego, istnieją programy badań przesiewowych, zaś środki finansowe przeznaczone na profilaktykę nie są wstrzymywane przez bezdusznych decydentów. W chwili obecnej w Polsce zaczyna działać Program Wczesnego Wykrywania Raka Jelita Grubego, polegający na wykonywaniu badań na krew utajoną w kale oraz badań wziernikowych (kolonoskopia). Są to jedyne badania uznane za skuteczne w profilaktyce raka odbytnicy i okrężnicy. Poza tym istnieją środki finansowe w budżetach Kas Chorych przeznaczone na profilaktykę nie tylko tych nowotworów ale także innych (rak szyjki macicy, rak piersi, rak prostaty).
Ryzyko zachorowania na raka jelita grubego
Pragnąc przyczynić się do działań profilaktyki raka jelita grubego zapraszamy Państwa do wypełnienia ankiety dotyczącej ryzyka zachorowania na raka jelita grubego. W przypadku stwierdzenia wysokiego ryzyka zachorowania lub istnienia objawów mogących odpowiadać objawom chorób jelita grubego, prosimy zwrócić się o konsultację do lekarza rodzinnego, chirurga-onkologa, onkologa, gastroenterologa lub proktologa.
Więcej o epidemiologii, diagnostyce i leczeniu można dowiedzieć się odwiedzając serwis internetowy onkolink.pl
Objawy kliniczne raka jelita grubego zależą od umiejscowienia i stopnia zaawansowania nowotworu. Guzy umiejscowione w dolnej części mogą powodować uczucie niepełnego wypróżnienia, nietrzymania stolca i gazów, ból przy wypróżnianiu. Do innych objawów mogą należeć: krwawienie utajone lub jawne stolce śluzowe wyczuwalny badaniem per rectum guz bóle w dole brzucha niezamierzone chudnięcie wzdęcia brzucha brak łaknienia niedrożność zmiana rytmu wypróżnień naprzemienne biegunki i zaparcia powiększenie wątroby wyczuwalny przez powłoki guz
Opracowanie: dr med. Tomasz Jastrzębski
Specjalista Chirurgii Onkologicznej
Klinika Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku
