Homocysteina to aminokwas, który powstaje w organizmie w wyniku rozkładu białek. Jeśli jej poziom jest zbyt wysoki, może zaburzać przebieg procesów zachodzących w organizmie, a tym samym zwiększać ryzyko rozwoju różnych chorób. Jakie są potencjalne przyczyny zaburzeń stężenia homocysteiny? Jak jej nadmiar może wpłynąć na organizm?
W tym artykule
Prawidłowy poziom homocysteiny i przyczyny jej nadmiaru
Poziom homocysteiny oznacza się w próbce krwi. Przyjmuje się, że stężenie tego aminokwasu nie powinno przekraczać 15. mikromoli na litr (µmol/L), jednak wyniki mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium i używanych w nim jednostek miary. Należy je interpretować, biorąc pod uwagę także ogólny stan zdrowia pacjenta. Wysokie stężenie homocysteiny jest uważane za czynnik ryzyka wystąpienia wielu chorób, głównie układu krążenia.
Poziom homocysteiny zazwyczaj jest wyższy u mężczyzn, rośnie też wraz z wiekiem. Może podnieść się do niebezpiecznych wartości w wyniku m.in.:
- wrodzonego niedoboru enzymów, które uczestniczą w przemianach homocysteiny,
- niedoboru kwasu foliowego oraz witamin B6 i B12, niezbędnych do prawidłowego metabolizmu homocysteiny,
- leczenia przy pomocy preparatów hamujących działanie kwasu foliowego, np. metotreksatu,
- łuszczycy,
- nowotworów,
- przewlekłej niewydolności nerek.
Jak nadmiar homocysteiny wpływa na układ krwionośny?
Wysoki poziom homocysteiny może prowadzić do uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia procesów zapalnych i miażdżycy. Odbywa się to w wyniku zakłócenia przez homocysteinę syntezy tlenku azotu, który reguluje napięcie i elastyczność ścian naczyń krwionośnych.
Ponadto homocysteina wpływa na przemiany lipidowe w organizmie. Jej podwyższony poziom zakłóca metabolizm cholesterolu, przez co rośnie stężenie frakcji LDL odpowiedzialnej za powstawanie blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Homocysteina może też tworzyć wolne rodniki tlenowe, które wywołują stres oksydacyjny. W jego wyniku dochodzi do uszkodzenia nie tylko lipidów, ale też innych ważnych składników komórek, np. białek czy DNA. Przyczynia się to do rozwoju procesów zapalnych i wielu chorób, m.in. miażdżycy czy cukrzycy.
Podwyższony poziom homocysteiny zakłóca równowagę procesów krzepnięcia krwi. Zwiększa przez to ryzyko zakrzepów, które są szczególnie niebezpieczne w przypadku naczyń krwionośnych w mózgu i sercu, gdzie mogą wywołać udar lub zawał. Ponadto istnieje też związek pomiędzy wysokim stężeniem homocysteiny a rozwojem nadciśnienia tętniczego.
Jak obniżyć poziom homocysteiny?
Wysokie stężenie homocysteiny zwiększa ryzyko wielu chorób – miażdżycy, zawału serca, udaru mózgu, zakrzepicy i innych poważnych problemów sercowo-naczyniowych. Podstawowe zmiany, jakie można wprowadzić w życie, żeby obniżyć jej poziom, to:
- wzbogacenie diety o produkty zawierające witaminy z grupy B i kwas foliowy, np. zielone warzywa, rośliny strączkowe, cytrusy, produkty pełnoziarniste, orzechy i pestki,
- zwiększenie aktywności fizycznej – regularne ćwiczenia oraz spadek wagi obniżają stężenie homocysteiny,
- ograniczenie używek, głównie alkoholu i papierosów, które przyczyniają się do wzrostu poziomu homocysteiny,
- dodatkowa suplementacja witaminy B6, B12 oraz kwasu foliowego za pomocą preparatów dostępnych w aptekach.
Podwyższony poziom homocysteiny często nie daje żadnych objawów. Czasem może pojawić się osłabienie i utrata apetytu, jednak symptomy te mogą wskazywać na wiele chorób. Dlatego warto oznaczyć stężenie tej substancji, kiedy pojawią się pierwsze problemy z układem sercowo-naczyniowym, np. podwyższony cholesterol. Regularne monitorowanie poziomu homocysteiny oraz dbanie o odpowiednią dietę i suplementację witamin z grupy B mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego układu krwionośnego.
photo by Karolina Grabowska/pixabay
